اشتغال جوانان یکی از جدیترین چالشهای شهرهای درحالتوسعه است و بجنورد نیز از این قاعده مستثنی نیست. جمعیت جوان شهر، ظرفیت کمنظیری برای توسعه اقتصادی ایجاد کرده، اما نبود زیرساختهای حمایتی و کمبود فرصتهای شغلی باعث شده بسیاری از توانمندیهای آنان بالفعل نشود. در چنین شرایطی، شورای شهر میتواند بهعنوان نهاد اصلی سیاستگذاری شهری، نقشی اساسی در ایجاد فرصتهای شغلی پایدار، حمایت از کارآفرینی و رونق اقتصاد شهری ایفا کند.
هدف این مقاله بررسی مسئولیتها، ظرفیتها و راهکارهایی است که شورای شهر بجنورد با بهرهگیری از آنها میتواند شرایط اشتغال جوانان را بهصورت واقعی و عملی بهبود دهد.
۱. حمایت از استارتاپها؛ موتور محرک اقتصاد آینده بجنورد
در دنیای امروز، بخش قابل توجهی از ارزش اقتصادی کشورها توسط شرکتهای نوپا (استارتاپها) خلق میشود. این کسبوکارها عموماً توسط جوانان ایدهپرداز و توانمند راهاندازی میشوند و ظرفیت بالایی برای ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم دارند.
یکی از ضعفهای اصلی بجنورد، نبود زیرساختهای حمایتی برای شکلگیری و رشد استارتاپها است. شورای شهر میتواند با سیاستگذاریهای هدفمند، فضای مناسبی برای رشد این کسبوکارها فراهم کند.
راهکارهای پیشنهادی:
ایجاد «مرکز رشد شهری» با حمایت شهرداری و همکاری دانشگاهها
تخصیص فضاهای بلااستفاده شهری برای دفاتر کوچک استارتاپی
اعطای معافیتهای مالیاتی و تسهیلات کمبهره برای تیمهای نوپا
حمایت از رویدادهای کارآفرینی، بوتکمپها و نمایشگاههای استارتاپی
ایجاد صندوق حمایتی برای طرحهای نوآورانه با بازگشت سرمایه مشخص
این اقدامات علاوهبر ایجاد اشتغال، موجب جلوگیری از مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگتر نیز میشود.
۲. ایجاد فضاهای کار اشتراکی؛ سکوی شروع برای کسبوکارهای کوچک
فضاهای کار اشتراکی (Coworking Spaces) در بسیاری از شهرهای موفق، نقطه آغاز کار بسیاری از کسبوکارهای کوچک و فردمحور هستند. این فضاها هزینه راهاندازی کسبوکار را بهشدت کاهش داده و فرصت همکاری، یادگیری و شبکهسازی را برای جوانان فراهم میکنند.
در بجنورد، ایجاد چنین فضاهایی میتواند تحولی بزرگ در شکلگیری مشاغل نو ایجاد کند.
نقش شورای شهر در این حوزه:
ایجاد و تجهیز فضاهای کار اشتراکی در محلات مختلف با هزینه کم
استفاده از ساختمانهای بلااستفاده شهرداری یا اماکن فرهنگی برای تبدیل به فضای اشتراکی
ارائه اینترنت پرسرعت، سالن جلسات، سیستمهای اداری و امکانات پایه
برگزاری دورههای آموزشی در این فضاها با همکاری مربیان متخصص
ایجاد شبکه همکاری میان فریلنسرها، برنامهنویسان، طراحان و کسبوکارها
چنین مراکزی میتوانند مهاجرت معکوس استعدادها و بازگشت نیروهای متخصص به بجنورد را نیز تسهیل کنند.
۳. حمایت از کسبوکارهای خانگی و بومی؛ پیشران اقتصاد محلی
کسبوکارهای خانگی و بومی سالهاست که بخش مهمی از اقتصاد بجنورد را تشکیل میدهند؛ از صنایعدستی گرفته تا غذاهای محلی، پوشاک، تولیدات کوچک، کشاورزی شهری و خدمات فنی. اگر این ظرفیتها بهصورت سیستماتیک حمایت شوند، میتوانند دهها هزار شغل پایدار ایجاد کنند.
راهکارهای قابلاجرا توسط شورای شهر:
ایجاد بازارچههای دائمی محصولات خانگی در محلات
ایجاد نمایشگاههای فصلی جهت عرضه مستقیم محصولات بومی
ارائه تسهیلات برای صاحبان کارگاههای کوچک
تشکیل اتحادیهها و تعاونیهای محلی برای ساماندهی عرضه محصولات
راهاندازی پلتفرم آنلاین فروش محصولات محلی با حمایت شهرداری
با این اقدامات، تولیدکنندگان خرد میتوانند بدون واسطه، محصولات خود را به مردم عرضه کرده و درآمد پایدار داشته باشند.
۴. همکاری با دانشگاهها و آموزشگاهها؛ پیوند میان آموزش و اشتغال
یکی از ضعفهای تاریخی بازار کار بجنورد، نبود ارتباط واقعی بین آموزش آکادمیک و نیازهای بازار است. بسیاری از جوانان تحصیلکرده مهارتهایی را میآموزند که در بازار کار تقاضای واقعی ندارد. شورای شهر میتواند این شکاف را از طریق همکاری مؤثر با دانشگاهها و آموزشگاههای تخصصی برطرف کند.
پیشنهادهای قابل اجرا:
تعریف پروژههای واقعی شهری و ارائه آن به دانشجویان و هنرجویان
ایجاد برنامه کارورزی با حمایت شهرداری
برگزاری دورههای مهارتمحور در مراکز علمی با تمرکز بر نیازهای روز بازار
حمایت از پژوهشها و پایاننامههای مرتبط با توسعه شهری
ایجاد «باشگاه استعدادهای جوان» با همکاری دانشگاهها برای پرورش نیروی متخصص
با این اقدامات، جوانان به جای صرفاً مدرک گرفتن، عملگرایی و مهارتهای واقعی موردنیاز شهر را کسب میکنند.
۵. اقتصاد شهری پویا بدون مشارکت جوانان شکل نمیگیرد
شهرهایی موفق هستند که جوانان را نهبهعنوان مخاطب، بلکه بهعنوان شریک توسعه در نظر بگیرند. شورای شهر بجنورد باید جوانان را در سیاستگذاریها، پروژهها، کارگروهها و کمیسیونهای تخصصی وارد کند.
نتیجه چنین رویکردی:
افزایش بهرهوری اقتصادی شهر
کاهش نرخ بیکاری جوانان
شکلگیری کسبوکارهای نو
تقویت سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی
جلوگیری از خروج نیروهای متخصص از شهر
جوانان با انگیزه نهتنها کارآفرین هستند، بلکه میتوانند بهعنوان نیروی پیشران اقتصاد شهری عمل کنند.
جمعبندی
اشتغال و اقتصاد شهری در بجنورد نیازمند یک نگاه جدید و مبتنی بر نوآوری، توانمندسازی جوانان و استفاده از ظرفیتهای بومی است. شورای شهر میتواند با سیاستگذاریهای درست و حمایتهای هدفمند، زمینه ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم را فراهم کند.
از توسعه استارتاپها و ایجاد فضاهای کار اشتراکی گرفته تا حمایت از کسبوکارهای خانگی و همکاری با مراکز آموزشی، همه این اقدامات در نهایت میتواند بجنورد را به شهری پویا، فرصتساز و جوانمحور تبدیل کند.